(H)erkend en juist behandeld. Handreiking voor implementatie en uitvoering van een LVB-vriendelijke intake in de verslavingszorg

Deze handreiking is vooral bedoeld voor intakers en (hoofd)behandelaren in de verslavingszorg en voor gedragswetenschappers in de verstandelijk-gehandicaptenzorg. Professionals uit de verstandelijk-gehandicaptenzorg die een LVB (Lichte Verstandelijke Beperking)-vriendelijke intake willen aanbieden kunnen vooral profiteren van Deel I. Het geeft een gedetailleerd beeld van de intakeprocedure voor cliënten waarvan al bekend is dat zij een LVB hebben. Intakers en behandelaren in de verslavingszorg die een LVB niet meer over het hoofd willen zien, lezen in Deel II hoe zij cliënten hierop kunnen screenen. Ook lezen zij hoe je kunt omschakelen van een gewone intake naar een ‘LVB-vriendelijke intake’. Met name hoofdbehandelaars, managers, beleidsmedewerkers en bestuurders kunnen hun voordeel doen met deel III. Hierin staat welke voorwaarden belangrijk zijn om de intake met succes LVB-vriendelijk te maken.

Deze handreiking richt de blik op de toekomst. De delen beschrijven de meest haalbare situatie op dit moment, gegeven de stand van wetenschap en zorgpraktijk. Ze bevatten ook aanbevelingen voor het bereiken van een optimale, LVB-vriendelijke intake in de toekomst. Zo kan men in Deel I (paragraaf 6) lezen dat de verslavingszorg idealiter een kwalitatief goed LVB–vriendelijk instrument voor intake en indicatiestelling gebruikt. Echter, een dergelijk instrument bestaat in Nederland helaas nog niet. Vooralsnog is dan ook een aangepaste gegevensverzameling met bestaande instrumenten het hoogst haalbare. Ook voor andere onderdelen geldt dat ze op dit moment nog niet volledig in alle instellingen of ketenzorgverbanden te realiseren zijn. Deze handreiking benoemt daarom niet alleen oplossingen in de ideale sfeer, maar ook een reeks kleinere en grotere stappen om tot een steeds LVB-vriendelijkere intake te komen.

Deel I beschrijft per stap van het intakeproces de aandachtspunten en verbetermogelijkheden voor de intake van cliënten van wie bij verwijzing naar de verslavingszorg bekend is dat zij een LVB hebben. Deel II beschrijft hoe de LVB alsnog tijdig op te sporen is bij cliënten van wie bij intake daarover onvoldoende bekend is. Deel II gaat ook in op de mogelijkheid tot schakelen naar een aangepaste intake voor cliënten met een LVB. Deel III bevat informatie over randvoorwaarden om een LVB-vriendelijke intake mogelijk te maken. In elk deel staan ‘afvinklijstjes’. Deze kunnen behulpzaam zijn om na te gaan welke onderdelen van de huidige werkwijze al LVB-vriendelijk zijn (vink af) en welke onderdelen nog in de praktijk gebracht kunnen worden. Het idee is dat hoe meer onderdelen zijn afgevinkt, hoe vriendelijker de werkwijze is voor mensen met een LVB.

In elk deel komen verwijzingen voor naar bijlagen en externe bronnen met meer informatie. Omdat deze handreiking het intakeproces benadert vanuit verschillende invalshoeken, en rekening houdt met de diversiteit van werkwijzen in verschillende instellingen, kunnen hier en daar herhalingen voorkomen. De handreiking kan dienen als naslagwerk of referentiedocument, waarmee instellingen met hun ketenzorgpartners hun eigen intakeprotocol kunnen maken.

Inhoudsopgave

Introductie: Lichte verstandelijke beperking en verslaving
Voorwoord
Leeswijzer

DEEL I Een LVB-vriendelijke intake
1. Collegiale samenwerking en ondersteuning
2. Aanmelding en verwijzing
3. Gegevensverzameling voor aanmelding en verwijzing
4. Voorbereiding op het intakegesprek
5. Het intakegesprek
6. Instrumenten in intake en indicatiestelling
7. Zorgzwaarte en indicatie voor behandeling

DEEL II Schakelen van reguliere naar LVB-intake
1. Signaleren van LVB in reguliere procedure
2. Bespreekbaar maken van LVB-signalen bij de cliënt
3. Schakelen naar LVB-procedure

DEEL III Randvoorwaardelijke en organisatorische aspecten
1. Visie op LVB en verslaving
2. Een LVB-vriendelijk intakeproces
3. Passende financiële kaders
4. LVB-vriendelijke correspondentie en communicatie
5. Deskundigheidsbevordering
6. Faciliteren van afstemming en samenwerking

Referenties en geraadpleegde bronnen

Bijlagen
1. Ketenzorg bij LVB en verslaving
2. Communicatie en bejegening
3. Tweegesprekkenmodel intake
4. Tips voor een LVB-vriendelijke afname van intake-instrumenten
5. CHECK-list LVB
6. Tips bij overstappen van reguliere naar LVB-intake
7. Voorbeeld van aanpassingen standaardbrief
8. Termen gerelateerd aan LVB
9. Zes checklists LVB-vriendelijke intake (te downloaden bij Extra materiaal)
10. Implementatietips (te downloaden bij Extra materiaal)