Handleiding CGT-J

Cognitieve gedragstherapeutische behandeling van middelengebruik, gokken en gamen bij jongeren.

Dit boek (protocol) beschrijft de cognitieve gedragstherapeutische behandeling van jongeren in de leeftijd van 12 tot 23 jaar, waarbij het versterken van de zelfcontrole bij problematisch middelengebruik, gokken of gamen centraal staat. Daarbij is de aandacht voor het vergroten en vasthouden van motivatie voor verandering cruciaal. Om deze reden zijn onderdelen van motiverende gespreksvoering in het protocol opgenomen. De thema’s in deze handleiding komen overeen met die uit het CGT basisprotocol voor volwassenen (Merkx, 2014) en zijn aangevuld met specifieke thema’s voor jongeren en voor behandeling van problematisch gamen.

Deel I bevat een overzicht van de structuur en organisatie van de behandeling en enkele algemene richtlijnen. De behandeling bestaat uit twaalf bijeenkomsten die in deel II worden beschreven, met veel voorbeelden van vragen en informatieteksten. De oefeningen en opdrachten die samen met de jongere worden gedaan, staan in deel III. Deel IV bevat aanvullende informatie, zoals uitleg over de parallel te gebruiken Luca app, psycho-educatie over gameverslaving en websites met informatie voor behandelaars of het (gezins-)systeem over hoe om te gaan met problematisch middelengebruik, gokken of gamen. Deel IV bevat ook casussen waarin de toepassing van deze behandeling bij verschillende jongeren wordt beschreven, aangevuld met valkuilen en tips. Deel V bevat de theoretische onderbouwing en verantwoording van de CGT- behandeling.

INHOUD

Deel I Inleiding

1 Structuur, organisatie van de behandeling 2 Enkele algemene richtlijnen

Deel II Bijeenkomsten

Bijeenkomst 1 Kennismaking, werkrelatie opbouwen en inventarisatie gebruik, gokken of gamen

Bijeenkomst 2 Versterken van motivatie voor verandering en afstemmen veranderplan

Bijeenkomst 3 Veranderplan, doelen opstellen en zelfcontrolemaatregelen

Bijeenkomst 4 Systeem: Motivatie versterken, uitleg verandering en cognitieve gedragstherapie

Bijeenkomst 5 Beschermende factoren, terugval en noodplan

Bijeenkomst 6 Noodplan en omgaan met trek

Bijeenkomst 7 Trek en de rol van gedachten bij verandering

Bijeenkomst 8 De rol van gedachten en omgaan met negatieve gevoelens

Bijeenkomst 9 Omgaan met negatieve gevoelens en weigeren van middelen/gokken/gamen

Bijeenkomst 10 Omgaan met sociale druk

Bijeenkomst 11 Omgaan met lege tijd

Bijeenkomst 12 Systeem: Evaluatie

Deel III Bijlagen

Bijlage 1 Agenda maken

Bijlage 2 Probleemkaarten

Bijlage 3 Inventarisatie gebruik, gokken of gamen

Bijlage 4 Toekomst: Wensen en dromen

Bijlage 5 Waarden en eigenschappen

Bijlage 6 Nadelen van gebruik, gokken of gamen

Bijlage 7 Voordelen van verandering

Bijlage 8 Meetlat van Belang en Vertrouwen

Bijlage 9 Mijn eigen Veranderplan en Meetlat bereidheid

Bijlage 10 Uitlokkende factoren en gevolgen

Bijlage 11 Functieanalyse

Bijlage 12 Zelfcontrolemaatregelen: De vier A’s

Bijlage 13 Risicosituatie-lijst

Bijlage 14 Beschermende factoren

Bijlage 15 Noodplan

Bijlage 16 Trek en DOE (n)IETS

Bijlage 17A Gevaarlijke gedachten

Bijlage 17B Gedachten waardoor je blijft gamen

Bijlage 18A Situatie-Gedachten-Gevoel-Gedrag

Bijlage 18B Situatie-Gedachten-Gevoel-Gedrag (Alternatief schema)

Bijlage 19 Herkennen van gevoelens Bijlage 20 Helpende gedachten bij negatieve gevoelens Bijlage 21 Activiteitenlijst

Deel IV Extra

1 Relevante websites voor professionals en ouders

2 Informatie over de Luca app

3 Psycho-educatie Gamen: Opbouwen van offline activiteiten

4 Casussen

Casus 1 Fabian

Casus 2 Linda

Casus 3 Olav

Casus 4 Esmée

Casus 5 Leonard

Deel V Theoretische onderbouwing

1 Cognitieve gedragstherapie

2 Jongeren Algemeen

3 Middelengebruik en Verslaving

4 Jongeren in de verslavingszorg

5 Conclusies en implicaties voor het protocol

6 Literatuur